achipíre, achipíri , vrb Definition
fàere meda in pag'ora; fàere a ora, a tempus
Synonyms e antonyms
achivire,
aciviri,
acodie
Idioms
csn:
a. bisonzu = resèssere a fàghere; a. a su dovere = atèndhere a su dovere, fai unu doveri
Sentences
chie est lestru e cabosu achipit in su tribàgliu ◊ a cosire a màchina s'achipit prus chi no a manu ◊ pro achipire faghide cun ambas manos! ◊ tocat de achipire si cherimus cumprire su tribàgliu! ◊ triballu inzotosu no si ndhe achipit ◊ si s'achipit de coro su dovere che passat su tempus prus serenu
2.
chi ia achípiu a su pulma no ndhe fui torrau a pei ◊ su tempus est lestru e deo no poto achipire: lu giuto a tretu e mi at bell'e sighidu (N.Pianu)◊ oe no dh'achípio a fàere custa faina: che dh'acabbo cras ◊ candu est meda, in logu de asfaltu s'àcua no benit achipia
Etymon
itl.
accivire
Translations
French
faire vite,
travailler efficacement
English
to get through a big piece of work,
to work with efficacy
Spanish
despachar
Italian
sbrigare mólto lavóro in pòco tèmpo,
lavorare con efficàcia
German
leisten,
schaffen.
acrancognolàre , vrb: acrocongiolai,
acroncognolare Definition
fàere búngios, pistaduras, pistare, coment'e acracangiai, fàere a crocongiolu
Synonyms e antonyms
abbugnai,
abburrutonare,
aggatare,
atzumbarare,
catulare,
tofedhare
Etymon
srd.
Translations
French
bosseler
English
to work ashlar
Spanish
abollar
Italian
bugnare
German
bossieren.
atoliàre , vrb: atuliare Definition
fàere is cosas impresse e bene chentza istare perdendho tempus faendho e chentza fàere: a logos dhu narant in su sensu de iscumbatare, fàere unu cunfrontu, atobiare, tzerriare a su matessi logu
Synonyms e antonyms
afiliatare,
spodhai
Sentences
za ti ndhe cheret de tempus a ndhe atuliare!…◊ istat sempre faghindhe ma no ndhe atúliat, no, de sa cosa! ◊ e candho ndhe atúlias a collire una maghinada de olia collindhe a una a una?!
2.
suta su palcu si atzendhiant sos cuntrestos pro atoliare cale fit su mezus poeta cantendhe (S.Patatu)
Etymon
srd.
Translations
French
faire vite,
travailler efficacement
English
to work efficiently
Spanish
trabajar bien,
despachar
Italian
lavorare,
fare con efficiènza
German
tüchtig arbeiten.
fadiàe, fadiài, fadiàri , vrb: afadiai,
fadicare,
fadigare,
fatigai Definition
pigare a immarritzone a fortza de trebballare, camminare meda o fàere isfortzu
Synonyms e antonyms
cansai,
istimpidare,
istracare,
peleai,
strachedhai
| ctr.
pasai,
sfadiai
Sentences
curriant sempri sentza de si fadiai ◊ eus a camminai abbellu e candu si fadiaus si pasiaus ◊ babbu tuo at faticatu note e die pro lassare totu a tie
Etymon
ltn.
*faticare
Translations
French
peiner,
se fatiguer,
accabler
English
to work hard,
to prostrate
Spanish
esforzarse
Italian
faticare,
prostrare
German
ermüden,
schwächen.
fainàre , vrb Definition
fàere is fainas / mele fainadu = su chi at triballadu o collidu s'abe; èssere, istare faina faina = trancuinendi, fendi e fateriendi, sèmpere faendho
Synonyms e antonyms
trabagiare
Sentences
cuss'ómine passat sas dies fainendhe ◊ s'itevàghere si bidiat e totus fainaiant a sa lestra ◊ in s'aposentu podes reposare o fainare a su seguru
Etymon
srd.
Translations
French
travailler
English
to work
Spanish
trabajar
Italian
lavorare
German
arbeiten.
istimpidàre , vrb Definition
pigare un'istimpida, una cadha, pelea o múngia manna
Synonyms e antonyms
cansai,
fadiae,
istracare,
peleai,
strachedhai
| ctr.
pasai
Etymon
srd.
Translations
French
peiner,
se fatiguer
English
to work hard
Spanish
darse un tute,
cansarse
Italian
fare una sfaticata
German
sich abschinden.
oberàre , vrb: operai,
operare Definition
fàere faina, òperas, èssere impreaos in calecunu trebballu, in calecunu impreu, cuncordare calecuna cosa de cabbale; foedhandho de males de sa carena, segare calecuna parte malàida po ndhe bogare su malu o po dha mediare
Synonyms e antonyms
trabagiare
Sentences
- E ite sezis operendhe? - Pesèndheche custa foga de muru semus! ◊ custu cristianu no est operendhe nudha, petzi in ziru! ◊ est pretzisu de istare a ocros apertos e a pessare in su malu pro operare in su bonu (M.Columbu)
2.
a Fulanu l'ant operadu a su coro ◊ in custu bràciu chi mi ant operau parera ca portai fogu tenendi
Translations
French
agir,
opérer
English
to work,
to operate on
Spanish
obrar
Italian
operare
German
wirken,
arbeiten,
operieren.
trabagiàre , vrb: trabagliare,
trabballae,
traballai,
traballare,
trabbagliare,
trabbajare,
trabbalgiai,
trabballai,
trabballare,
trabbaxàre,
travagliare,
travallare,
trebballare,
trebballari,
trebbaxari,
tribagliare,
triballare,
triballiare,
trivagliare,
trobagliare Definition
fàere faina, totu su chi serbit a sa vida, po campare, cambiare de istare o andhare méngius, bínchere su bisóngiu, prodúere sa cosa, fàere un'atividade onesta chi portat badàngiu; fàere sa faina de su sartu contivigiandho e atendhendho sa cosa semenada o prantada / triballàresi su dinari = guadangiai su dinai trabballendu, in manera onesta
Synonyms e antonyms
fainare,
lavorare
Idioms
csn:
trabballai a…(+ nòmini de aina: es. iscrafedhu) = cun…, serbíndhesi de…; trabballai a… (+ nòmini de mustras, pinturas)= faghindhebbei, in s'òpera, mustras, pinturas e gai; trabballai suta manu = a s'acua, chentza chi s'iscat; trabballai in dannu = perdindhebbei, chentza lúcuru; trabballai in s'arti = fàghere su triballu de s'arte chi si tenet
Sentences
is féminas trabballant in domu ◊ non seu trabballendu ca ant serrau sa fàbbrica ◊ sa genti iscít a pràngiri e erriri comenti iscít a trabbalgiai ◊ su mandrone est in disizu de siendha sentza tribagliare ◊ cherjo trabballare, no pèrdere tempus! ◊ si aia trivagliadu no aia bisonzu de pane anzenu ◊ po bivi depiat trabballai che un'iscrau ◊ dèu no ndi bollu dinai aici: bollu trabballai!
2.
chini dha trabballat custa bíngia? ◊ cussas sunt terras chentza triballadas ◊ sa cosa prantada cheret triballada pro dare resa
3.
su dinari, cussu, si lu triballat!
Surnames and Proverbs
prb:
s'ómine a tribagliare, su puzone a bolare
Translations
French
travailler
English
to work
Spanish
trabajar
Italian
lavorare,
coltivare
German
arbeiten.